Het fenomeen van concentratieverlies is een sociale epidemie
De paradox van het verbieden van surveillance-kapitalisme op sociale media

Onlangs gebeurde er iets waar ik me voor schaamde om toe te geven. Ik kon me steeds minder concentreren op mijn werk. Ik was verslaafd aan Instagram en had de schermtijd beperkt tot 10 minuten per dag, maar plotseling verscheen er een game-advertentie en ik installeerde een mobiel spel. Zo heb ik een week lang spelletjes gespeeld en zelfs geld opgeladen.

Toen ik geen geld meer had om te spelen en de game niet meer kon voortzetten, kwam ik pas bij zinnen en verwijderde ik het spel. Het was iets dat me als een professionele 'zelfhulpdeskundige' nooit zou overkomen.

Ik had mijn concentratievermogen verloren. Ik voelde bewondering voor de 'ontwerpers'. Ik was onder de indruk van het vermogen van de ontwerpers om een ​​systeem te creëren waar je moeilijk uit kunt komen. Ik was teleurgesteld in mezelf: "Ik heb verloren, jullie hebben gewonnen."

Na een week verslaafd te zijn aan een spel terwijl ik probeerde te ontsnappen van sociale media, vroeg ik me af hoeveel mensen er zijn die aan zo'n vernuftig ontwerp kunnen ontsnappen. Ik begon Johann Haris' boek <Het gestolen concentratievermogen> te lezen, dat de oorzaak van concentratieverlies niet toeschrijft aan een gebrek aan zelfbeheersing bij individuen, maar aan het sociale systeem.

De meeste mensen denken, net als ik, dat het onvermogen om zich te concentreren en afgeleid te raken, een 'persoonlijke mislukking' is door een gebrek aan zelfbeheersing. Maar Johann Haris wijst in dit boek de schuld toe aan de 'ontwerpers' die onze concentratieproblemen veroorzaken.

Overal ter wereld wordt het vermogen om ons te concentreren afgebroken. Tieners in de Verenigde Staten kunnen zich niet langer dan 65 seconden concentreren op één ding, en de gemiddelde concentratieduur van werknemers is slechts 3 minuten. De auteur beweert dat de ernstige concentratieverlies in de moderne samenleving een sociale epidemie is, vergelijkbaar met 'obesitas'.

Obesitas was 50 jaar geleden zeldzaam, maar is tegenwoordig een epidemie in de westerse wereld. Dat komt niet doordat we ineens hebzuchtiger zijn geworden. De verandering in onze eetgewoonten, de veranderingen in de voedselketen en de bouw van steden waar het moeilijk is om te lopen of te fietsen, hebben deze veranderingen in ons lichaam veroorzaakt. De auteur beweert dat er een soortgelijke verandering gaande is in onze concentratie. We leven in een samenleving die is 'ontworpen' om ons het vermogen om ons te concentreren te ontnemen.

Laten we beginnen met sociale media. Hun brandstof is onze 'concentratie'. Hoe langer mensen naar hun telefoon staren, hoe meer advertenties ze zien en hoe meer geld sociale media bedrijven verdienen. Daarom zijn sociale media 'ontworpen' om voortdurend onze zwakke punten te bespelen en onze algoritmen te versterken, zodat we blijven scrollen.

Tristan Harris, een voormalig Google-ingenieur die de schadelijkheid van dit ontwerp openlijk bespreekt, geeft toe dat er bij Google een team van ingenieurs bestaat dat de gedachten en emoties van een miljard mensen bestuurt. Hij probeerde zijn collega's bij Google te overtuigen dat hun gedrag, het creëren van een systeem dat concentratievermogen vernietigt, onethisch is.

De auteur beargumenteert dat het 'surveillance-kapitalisme' van sociale media bedrijven moet worden verboden en dat we zelf moeten ingrijpen om te voorkomen dat bedrijven deze weg blijven inslaan. Naast sociale media is een ander element dat ons concentratievermogen aantast, goedkoop en inferieur voedsel. Wereldwijde experts beweren dat we de impact van de veranderingen in ons voedsel op ons concentratievermogen grotendeels negeren.

Het merendeel van het voedsel dat we vandaag de dag eten is 'ultraverwerkt voedsel'. Ultraverwerkt voedsel is "alsof je raketbrandstof in een BMW Mini tankt", het veroorzaakt een snelle energiedip en als gevolg daarvan verliezen we onze concentratie. De auteur stelt dat we hier allemaal op een persoonlijke manier aan moeten werken, maar dat we vooral de grotere machten achter dit probleem moeten bestrijden.

We hebben geen eigen boerderijen of bergen en moeten al ons voedsel uit supermarkten halen, die vol zijn met goedkoop verwerkt voedsel. Dit wordt ons vanaf de geboorte gepromoot met enorme budgetten, waardoor het moeilijk is om ons daaraan te ontworstelen. De auteur bespreekt verschillende andere factoren die ons vermogen om ons te concentreren aantasten, en benadrukt dat dit een sociale epidemie is die een radicale systeemverandering vereist.

Ik voelde me opgelucht toen ik het boek las. Het besefte dat ik niet de enige was die concentratieproblemen had. Ik had me altijd schuldig gevoeld en mezelf geslagen, maar het besef dat ik niet de enige was, bracht een gevoel van verlichting.

De auteur geeft ook toe dat hij zijn manier van reageren op afleiding heeft veranderd tijdens het schrijven van het boek. Vroeger probeerde hij zichzelf te schamen en te beschuldigen om zichzelf te dwingen om zich te concentreren, maar nu denkt hij na over wat hij moet doen om in een flow te komen en diep te focussen, wat de betekenisvolle activiteiten zijn die hij kan doen en wat de grenzen van zijn eigen capaciteiten zijn. De auteur realiseerde zich dat het streven naar flow veel effectiever is dan zelfbestraffing door middel van schaamte.

Het aantal mensen dat zoekt naar 'manieren om je hersenen te laten focussen' is met 300% gestegen. Mensen op sociale media klagen dat ze niet meer helder kunnen denken. De wereld stuurt ons echter voortdurend berichten om onszelf te geselen. Dat is geen fundamentele oplossing.

Concentratieproblemen zijn niet alleen een individueel probleem, maar kunnen ook leiden tot grote maatschappelijke problemen. Als we geen lange teksten meer kunnen lezen en ons niet meer kunnen concentreren, wordt het moeilijker om een ​​gezonde democratie te realiseren. Democratie is afhankelijk van mensen die gezonde meningen kunnen uitwisselen, maar zonder concentratievermogen begrijpt niemand meer wat er gezegd wordt, hoe de samenleving werkt en wat er gebeurt. Dit leidt tot de opkomst van populisme en het risico dat de hele maatschappelijke basis instort. Daarom moeten we de verantwoordelijkheid niet alleen bij individuen neerleggen. Er moeten institutionele maatregelen worden genomen.

Op 1 januari hield de Amerikaanse Senaatscommissie voor Justitie een hoorzitting over online seksuele uitbuiting van kinderen en riep de CEO's van sociale media, waaronder Zuckerberg, op als getuigen. Tijdens de hoorzitting werd scherp gekritiseerd dat ze "producten maken die mensen doden", en werd beargumenteerd dat big tech meer juridische verantwoordelijkheid moet nemen. In een wereld waarin zelfs kinderen niet beschermd zijn tegen obscene inhoud, is het de vraag wanneer de discussie over 'concentratievermogen' zal plaatsvinden.

Ik ben begonnen met het uitschakelen van mijn telefoon, om het beste te doen wat ik als individu kan doen. Ik ga binnenkort ook een telefoonslot aanschaffen. In mijn leescursus bespreken we dit onderwerp in diepte en willen we de dingen die we moeten doen om de volgende generatie te beschermen vastleggen.

We leven in een tijdperk van een concentratiecrisis. Laten we onthouden dat we ons gestolen concentratievermogen en ons verloren concentratievermogen moeten terugwinnen om een ​​gezonde samenleving te behouden.

※ Deze tekst is geschreven door de auteur en is een bijdrage aan de krant 'Vrouweneconomie'.Ik heb het overgenomen.